Czy kawa pomaga wzmocnić odporność?

Nasze codzienne nawyki związane z odżywianiem i stylem życia mają znaczący wpływ na odporność. Dla przykładu antyoksydanty obecne w produktach roślinnych neutralizują wolne rodniki, które uszkadzają komórki organizmu, w tym te odpowiedzialne na pracę systemu immunologicznego. W drugą stronę żywność bogata w tłuszcze trans i cukier przyczynia się do rozwoju stanu zapalnego w organizmie i osłabienia pracy układu odpornościowego. A jak jest z kawą? Czy prozdrowotne związki w niej obecne też są w stanie go wspierać?

Co wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego?

Każdy dzień to wyzwanie dla systemu immunologicznego. Wokół nas krążą niezliczone ilości wirusów, bakterii czy innych patogenów, które mogą nam zaszkodzić. Ich neutralizacją zajmują się komórki odpornościowe i szereg narządów wewnętrznym m.in. śledziona i węzły chłonne. To, jak sprawnie działa ten system w dużej mierze zależy od nas samych. Choć na wiele czynników nie mamy wpływu (geny, środowisko, w którym się wychowaliśmy czy stopień zanieczyszczenia otoczenia) to w dalszym ciągu istnieje wiele aspektów, nad którymi możemy pracować i dzięki temu wspierać prawidłowe działanie odporności. Są to m.in.:

• dbanie o mikrobiotę jelitową,
• ograniczanie lub eliminacja używek,
• umiejętność radzenia sobie ze stresem,
• codzienna umiarkowana aktywność fizyczna,
• regularne przebywanie na świeżym powietrzu,
• zdrowy i nieprzerwany sen trwający 6-7 godzin,
• uwzględnianie w diecie błonnika, kwasów tłuszczowych omega-3, witamin i składników mineralnych.

Jakie składniki kawy wzmacniają układ odpornościowy?

Jednym z decydujących o naszej odporności czynników jest dieta, a dla wielu z nas jej nieodłącznym elementem jest kawa. Okazuje się, że w jej składzie obecna jest cała gama prozdrowotnych związków, które działają ochronnie na system immunologiczny. Są to:

• Kwas chlorogenowy – związek należący do grupy polifenoli, który wykazuje silne właściwości przeciwutleniające. Neutralizuje wolne rodniki, obniża stan zapalny organizmu oraz działa przeciwdrobnoustrojowo wspierając tym samym organizm przed rozwojem infekcji [1].
• Kafestol i kahweol – są to diterpeny, które hamują wytwarzanie związków prozapalnych. Jest to istotne, ponieważ ich nadprodukcja wiąże się z rozwojem chorób nowotworowych i o podłożu autoimmunologicznym [2].
• Trygonelina – to alkaloid o działaniu antyoksydacyjnym, który również wpływa na hamowanie wytwarzania związków prozapalnych. Co więcej, sugeruje się, że trygonelina ten może przyczyniać się do zwiększenia ekspresji genów związanych z odpornością [5].

Czy kofeina wpływa na odporność?

Na szczególną uwagę zasługuje tu kofeina – najlepiej przebadany związek aktywny obecny w kawie. Okazuje się, że kofeina może zarówno wpływać korzystnie na pracę układu immunologicznego, jak i ją pogarszać. W tym przypadku wszystko zależy od ilości spożytej kofeiny.

Jeśli mowa o jej pozytywnych właściwościach, kofeina podobnie jak pozostałe związki obecne w kawie zmniejsza poziom związków prozapalnych m.in. cytokin i białka CRP. Chroni też przed wystąpieniem chorób autoimmunologicznych, a w przypadku ich rozwoju wspiera proces łagodzenia stanu zapalnego, który im towarzyszy. Ponadto wpływa na obniżenie poziomu przeciwciał, co ma istotne znaczenie w przypadku takich chorób jak łuszczyca czy reumatoidalne zapalenie stawów [4].

Okazuje się również, że nadmiar kofeiny powoduje wzrost poziomu hormonu stresu – kortyzolu. Uważa się, że hormon ten blokuje wytwarzanie i prawidłowe funkcjonowanie niektórych komórek odpornościowych, przyczyniając się przy tym do zwiększenia podatności na infekcje lub utrzymywania się przewlekłego stanu zapalnego w organizmie [4].

Czy picie kawy z adaptogenami sprzyja budowaniu odporności?

Adaptogeny to prozdrowotne substancje obecne w niektórych grzybach i roślinach. Ich główną zaletą jest modulowanie układu nerwowego i pozytywny wpływ na radzenie sobie ze szkodliwymi skutkami stresu. Część z nich ma także działanie wspierające układ odpornościowy. Jednym z przykładów jest grzyb adaptogenny reishi. W jego składzie chemicznym znajdują się związki pobudzające komórki NK (natural killer), które eliminują patogeny. Ponadto badania sugerują, że grzyby reishi mogą prowadzić do zwiększenia liczby białych krwinek, które są niezbędne dla obrony organizmu przed infekcjami [3].

Grzyby reishi możesz spożywać m.in. w formie ekstraktu. Sprawdź np. BIO ekstrakt 12:1 z REISHI w płynie Ra Hygge. Aby móc czerpać z jego prozdrowotnych właściwości należy wkroplić jedną pipetę ekstraktu do kawy.

Czym urozmaicać kawę, aby wzmocnić jej efekt prozdrowotny?

Potencjał zdrowotny kawy można zwiększać na kilka sposobów. Poza łączeniem jej z ekstraktami z grzybów adaptogennych można dodawać do niej różnego rodzaju przyprawy, które także wspierają naszą odporność. Są to m.in.:

• chilli,
• anyż,
• goździki,
• cynamon,
• kardamon,
• świeża wanilia,
• gałka muszkatołowa.

Jeśli kawa ma być prozdrowotna warto, aby była przy tym pozbawiona wszelkich dodatków, które mogą podnieść jej kaloryczność. Mowa tu m.in. o cukrze, syropach, czekoladzie, bitej śmietanie czy pozostałych składnikach, które zamiast wspierać odporność, mogą ją tylko pogarszać.

Bibliografia:
1. Makiso M. U. i in., Bioactive compounds in coffee and their role in lowering the risk of major public health consequences: A review, Food Sci Nutr. 2024;12:734–764.
2. Ren Y. i in., Cafestol and Kahweol: A Review on Their Bioactivities and Pharmacological Properties, Int. J. Mol. Sci. 2019, 20, 4238.
3. Saha T. K. i in., Immuno-physiological effects of dietary reishi mushroom powder as a source of beta-glucan on Rohu, Labeo rohita challenged with Aeromonas veronii, Sci Rep. 2023 Sep 5;13:14652.
4. Saraiva S. M. i in., Overview of Caffeine Effects on Human Health and Emerging Delivery Strategies, Pharmaceuticals (Basel). 2023 Jul 27;16(8):1067.
5. Zeng W. i in., Trigonelline Extends the Lifespan of C. Elegans and Delays the Progression of Age-Related Diseases by Activating AMPK, DAF-16, and HSF-1, Oxid Med Cell Longev. 2021 Sep 25;2021:7656834.