Kawa espresso – historia, techniki parzenia i najczęstsze błędy, których warto unikać
Kawa espresso – historia, techniki parzenia i najczęstsze błędy, których warto unikać
Kawa espresso – klasyka w czystej postaci. Mocny aromat, wyrazisty smak i delikatna crema. To wszystko sprawia, że pijąc ją, czas na chwilę się zatrzymuje. Doceniana zarówno przez koneserów, jak i tych, którzy wciąż poszukują perfekcyjnego smaku. Zaparzenie idealnego espresso to sztuka, która wymaga znajomości techniki, sprzętu i… świadomości typowych błędów, które mogą zepsuć nawet najlepsze ziarna. Zastanawiasz się, skąd pochodzi espresso, jak je prawidłowo przygotować i czego unikać, by smakowało jak we włoskiej kawiarni? Na te pytania odpowiadamy poniżej!
Historia kawy espresso
Krajem, z którego pochodzi kawa, jest Etiopia, gdzie spożywano ją już ok. 3000 lat temu. Świat usłyszał o niej jednak znacznie później – dopiero w XIII lub XIV wieku została sprowadzona do Jemenu, skąd rozpowszechniła się na inne kraje Bliskiego Wschodu. Pierwszym Europejczykiem, który miał okazję jej spróbować, był niemiecki podróżnik, odwiedzający ten region w drugiej połowie XVI wieku.
Na Stary Kontynent kawa dotarła prawdopodobnie w XVI w. Początkowo do Anglii i Holandii, a następnie do Francji i Austrii. Co ciekawe pierwszą kawiarnię w Austrii otworzył Jerzy Franciszek Kulczycki, który był z pochodzenia Polakiem. Popularność kawy w Europie rosła, a wraz z nią europejskie plantacje zakładane m.in. w Cejlonie, Jawie czy Martynice.
Wiemy już sporo o pochodzeniu kawy. A skąd więc pochodzi espresso? Odpowiedź brzmi: z Włoch. Jednak zanim przejdziemy do kawy espresso, kilka słów poświęcimy pierwszemu ekspresowi. Pierwsze urządzenie do parzenia espresso powstało w 1901 roku, a jego twórcą był Włoch Luigi Bezzera. Opracowana przez niego maszyna wykorzystywała ciśnienie pary i wody, co znacząco skracało czas przygotowania kawy i pozwalało uzyskać intensywny, aromatyczny napar.
Dwa lata później, w 1903 roku, patent na to innowacyjne urządzenie nabył Desiderio Pavoni. Ulepszył konstrukcję Bezzery i rozpoczął produkcję na większą skalę, dzięki czemu espresso zaczęło zyskiwać popularność poza granicami Włoch.
Jak zaparzyć idealne espresso?
Na początku zacznij od wyboru kawy. Może to być np. BIO Kawa Reishi (ganoderma) - drobno mielona do espresso. Jeśli samodzielnie mielisz ziarna, pamiętaj, aby zmielić ją na drobno, niemal na konsystencję mąki. Do przygotowania espresso najlepiej nadaje się młynek, który nie tnie, lecz miażdży ziarna, czyli np. żarnowy.
Kolejna kwestia to odmierzenia odpowiedniej ilości kawy:
- 7-10 g dla espresso pojedynczego,
- 16-18 g dla espresso podwójnego,
- 20-22 g dla espresso potrójnego.
Po odmierzeniu odpowiedniej ilości kawy wsyp ją do sitka w kolbie. Lekko postukaj w boki, żeby kawa równomiernie się rozłożyła. Następnie dobrze ją ubij. Użyj do tego tampera – dociśnij nim kawę mocno, równo i prosto od góry. Powierzchnia powinna być gładka i płaska. Dobrze ubita kawa to podstawa pysznego espresso. Dzięki temu woda przepływa równomiernie, a smak wychodzi pełny, bez goryczy czy nadmiernej kwasowości.
Po wyrównaniu i ubiciu kawy w sitku możesz rozpocząć parzenie espresso. Przed tym sprawdź, czy ekspres jest dobrze rozgrzany i gotowy do pracy. Przepłucz głowicę zaparzającą niewielką ilością gorącej wody, co pozwoli ją oczyścić i zapewni odpowiednią temperaturę do parzenia.
Nie bez znaczenia pozostaje także rodzaj wody. Do przygotowania idealnego espresso najlepiej stosować wodę filtrowaną lub butelkowaną, która ma zrównoważony skład mineralny i neutralne pH. Optymalna mineralizacja powinna wynosić około 150 mg/l, a pH znajdować się w zakresie 6,5-7,5. Zbyt niska mineralizacja sprawia, że kawa jest płaska, a zbyt wysoka może nadać goryczkę.
Zwróć też uwagę na proporcję kawy do ilości wody. W przypadku espresso proporcja ta wynosi od 1:1 do 1:3. Pamiętaj też, że kawy ciemno palone wymagają mniejszych proporcji, natomiast kawy jasno wypalane większych.
Na koniec zadbaj o odpowiedni czas ekstrakcji kawy. Do przygotowania espresso powinien on wynosić ok. 25-30 sekund.
Najczęstsze błędy przy zaparzaniu espresso
Przygotowanie idealnego espresso to sztuka, która wymaga precyzji, uwagi i… doświadczenia. Na początku każdemu zdarza się popełnić kilka drobnych pomyłek. Jednak z każdym kolejnym espresso będzie ich coraz mniej, a Ty będziesz mógł się cieszyć smakiem kawy jak z dobrej kawiarni.
Oto przykłady najpopularniejszych błędów:
- zbyt krótki lub zbyt długi czas ekstrakcji,
- nierównomierne rozłożenie kawy w sitku,
- nieodpowiednia jakość i świeżość ziaren,
- zbyt słabe lub zbyt mocne ubijanie kawy tamperem,
- nieprawidłowa ilość kawy w kolbie (zbyt dużo lub za mało),
- brak regularnego czyszczenia i konserwacji ekspresu oraz młynka,
- nieodpowiedni stopień zmielenia kawy (zbyt drobne lub zbyt grube),
- parzenie przy niewłaściwej temperaturze ekspresu (optymalna temperatura to ok. 90°C).
Podsumowanie, czyli jak zaparzyć espresso jak barista
Choć przygotowanie espresso może wydawać się trudne, w rzeczywistości to połączenie wiedzy, wprawy i dbałości o detale. Znając historię tego naparu, rozumiejąc rolę jakości wody i techniki parzenia, zyskujesz kontrolę nad każdym etapem od zmielenia ziaren po czas ekstrakcji. To właśnie ta świadomość i konsekwencja sprawiają, że filiżanka kawy przygotowana w domu może dorównać tej z włoskiej kawiarni. A z czasem być może nawet ją przebić.
