Stopień palenia kawy – co to jest i jak wpływa na aromat kawy

Jesteś miłośnikiem kawy i chcesz jeszcze lepiej zrozumieć jej sekrety, by czerpać maksimum przyjemności z każdego łyka? Tym razem bierzemy pod lupę stopień palenia ziaren – jeden z ważniejszych elementów, który decyduje o smaku, aromacie i charakterze Twojego naparu. O czym informuje nas stopień wypalenia ziaren? Ile ich jest i czym one się różnią? Sprawdźmy to!

Co dzieje się z kawą po zbiorach?

Zanim kawa trafi do Twojego ekspresu, przebywa długą i złożoną drogę. Po zbiorach stosuje się różne metody obróbki owoców kawowca. Należą do nich m.in. metoda mokra, sucha i półmokra (semi washed). Różnią się one sposobem oddzielania miąższu od ziaren oraz rodzajem suszenia. Każda z tych metod wpływa na ostateczny profil smakowy kawy, a celem ich stosowania jest uzyskanie wysokiej jakości zielonych ziaren.

Starannie przygotowane ziarna kawy są pakowane w jutowe worki, które mogą ważyć nawet 60 kg, a następnie wysyłane do palarni na całym świecie. Po dotarciu na miejsce przechodzą kolejną kontrolę jakości, po czym rozpoczyna się proces ich wypalania.

Czym jest wypalanie kawy?

Wypalanie kawy to proces, podczas którego surowe, zielone ziarna są poddawane działaniu wysokiej temperatury, zwykle w zakresie od 190 do 250°C. W jego trakcie zachodzą liczne reakcje chemiczne, takie jak np. reakcja Maillarda oraz karmelizacja cukrów, które nadają ziarnom charakterystyczny kolor, aromat i smak.

To właśnie dzięki wypalaniu kawa zyskuje swoją pełnię smaku – od nut czekolady i orzechów, po akcenty owocowe, kwiatowe czy korzenne. Ostateczny stopień wypalenia ma istotny wpływ na profil smakowy, poziom kwasowości oraz goryczki w naparze.

Od jasnego do ciemnego – rodzaje wypalenia ziaren

Sposób wypalania kawy to indywidualna kwestia każdej palarni. Niektóre trzymają się klasycznego, trzystopniowego schematu, inne wprowadzają dodatkowe etapy, tworząc cztero- czy pięciostopniowy proces, aby jeszcze lepiej kontrolować smak i aromat. W tym artykule skupimy się na kwintesencji i omówimy 3 najważniejsze stopnie:

• Jasne – tak wypalona kawa ma kolor jasnobrązowy. Wypalanie odbywa się zwykle w temperaturze około 190-200°C i kończy się tuż po pierwszym pęknięciu ziaren (first crack). W tym stopniu palenia kawa zachowuje dużo naturalnych, owocowych i kwiatowych nut, charakterystycznych dla regionu jej pochodzenia. W smaku jest rześka, ma wysoką kwasowość i mało goryczki. Dzięki temu nadaje się ona do alternatywnych metod parzenia jak na przykład Aeropress, które pozwalają na pełne uwydatnienie poszczególnych subtelnych aromatów.


• Średnie – to jeden z najczęściej wybieranych sposobów obróbki ziaren, gdzie temperatura wynosi około 210-220°C. Ziarna nabierają średniobrązowego koloru, a kawa zyskuje bardziej zrównoważony smak. Kwaskowatość jest łagodniejsza, a w naparze pojawia się subtelna goryczka, natomiast aromat staje się pełniejszy i bardziej intensywny. W tym etapie palenia kawa wciąż zachowuje część owocowych nut, ale zaczynają wyraźniej uwidaczniać się słodkie, karmelowe akcenty. Jest to wszechstronny stopień palenia i sprawdza się zarówno w klasycznych ekspresach, jak i przy metodach przelewowych. Przykładem średnio palonej kawy jest BIO Kawa z Shiitake - w ziarnach.


• Ciemne – kawa ma bardzo ciemny, niemal czarny kolor, a na powierzchni ziaren pojawia się błyszcząca, oleista warstwa. Proces palenia przebiega w temperaturze 225-250°C, co prowadzi do intensywnej karmelizacji cukrów i uwolnienia smaków dymnych, gorzkich oraz czekoladowych. W tym stopniu palenia znikają owocowe i kwiatowe akcenty, a kawa zyskuje wyraziste i mocne body. Ciemniejsze palenie niemalże całkowicie pozbawia kawy kwasowości. Tego typu kawa jest często polecana do ekspresów automatycznych. Sprawdź np. BIO Kawa Tremella Beauty z Maitake i Tremella.

Skąd wiedzieć, jaki kawa ma stopień wypalenia?

Podczas zakupów, aby określić stopień wypalenia kawy, sprawdź opis na opakowaniu – wielu producentów bezpośrednio informuje o tym, jak ziarna były wypalane. Przeglądając etykietę, możesz spotkać się z anglojęzycznymi określeniami:

• Light Roast (jasne),
• Medium Roast (średnie),
• Dark Roast (ciemne).

W razie jakichkolwiek wątpliwości zawsze możesz zapytać sprzedawcę, który pomoże Ci precyzyjnie określić stopień palenia kawy oraz doradzi, którą z nich wybrać, w zależności od Twoich upodobań

Czy warto kierować się stopniem wypalenia ziaren przy zakupie kawy?

Tak, zdecydowanie warto kierować się stopniem wypalenia ziaren przy zakupie kawy, ponieważ ma to duży wpływ na końcowy smak naparu. Wybór stopnia wypalenia zależy najczęściej od indywidualnych preferencji smakowych.

Jeśli preferujesz kawy o lekkim, owocowym smaku z wysoką kwasowością, lepszym wyborem będzie kawa jasno palona. Z kolei, jeśli wolisz bardziej zrównoważony smak z nutami czekolady i karmelu, która nie jest zbyt mocna w smaku, kawa średnio palona będzie odpowiednia. Natomiast ciemno palona kawa charakteryzuje się intensywniejszym, bardziej gorzkim smakiem. Nadaje się do espresso lub kaw z dodatkiem mleka, co przełamuje ich intensywny smak. Próbuj, testuj i sprawdzaj, aż w końcu wybierzesz odpowiedni rodzaj dla siebie.