Degustacja kawy – jak odkrywać i rozpoznawać różnorodność smaków oraz aromatów

Czy kawa jest dla Ciebie codziennym rytuałem i każdego dnia celebrujesz jej picie? Wczuwanie się w jej smak i teksturę sprawia Ci przyjemność? Jeśli tak, to sprawdź, jak robić to w sposób profesjonalny. W tym artykule odkryjesz, czym naprawdę jest degustacja kawy. Dowiesz się jak rozwijać swój zmysł smaku, uczyć się rozpoznawać subtelne nuty i świadomie czerpać jeszcze więcej przyjemności z każdej filiżanki.

Dlaczego każda kawa smakuje inaczej?

To, jak smakuje kawa w Twojej filiżance, to efekt wielu czynników. Przede wszystkim znaczenie ma miejsce uprawy, czyli panujący tam klimat, wysokość nad poziomem morza, gleba, czy temperatura otoczenia. Przykładowo kawy z Etiopii często mają owocowe i kwiatowe nuty, podczas gdy ziarna z Brazylii bywają czekoladowe i słodsze.

Kolejne ważne kwestie to odmiana botaniczna kawowca, sposób obróbki oraz stopień wypalania ziaren. Ziarna jasno palone będą bardziej kwasowe i złożone, ciemno palone natomiast zdominowane przez gorzkie, dymne nuty.

Na koniec także sposób parzenia i rodzaj użytej wody mogą wpłynąć na finalny smak kawy. Ta sama kawa przygotowana jako espresso, drip czy w chemexie w każdym z wariantów będzie smakować zupełnie inaczej.

Degustacja kawy – od czego zacząć?

Kawa to naprawdę złożony napój. Potrafi skrywać dziesiątki smaków, aromatów i tekstur, które często umykają nam, gdy pijemy ją na szybko. Jeśli chcesz nauczyć się jej degustacji, najlepiej zacząć od prostej, czarnej kawy bez mleka i dodatków. Możesz do tego wybrać np. BIO Kawę z Soplówką (Hericium) - w ziarnach.

Sięgnij po ziarna dobrej jakości, zmiel je tuż przed parzeniem i przygotuj kawę tak, jak lubisz np. w kawiarce, ekspresie czy dripie. Na początek skup się na kilku najważniejszych aspektach:

• Zapach – powąchaj świeżo zmielone ziarna i zastanów się nad ich aromatami. Co wtedy czujesz? Może nuty czekolady, orzechów, owoców, a może coś bardziej kwiatowego lub ziemistego?


• Słodycz – weź pierwszy łyk kawy i pomyśl, czy kawa ma naturalną słodycz. Może przypomina karmel, miód albo dojrzałe owoce?


• Body – czyli to, jak kawa „zachowuje się” w ustach. Czy jest lekka jak herbata, czy raczej gęsta i kremowa?


• Kwasowość – pomyśl o wyrazistości smaku. Czy wyczuwasz lekko kwaśny posmak, czy może kawa jest całkowicie go pozbawiona? Pamiętaj, że kwasowość to nie wada. Można ją wyczuć zwłaszcza w kawach jasno palonych.


• Finisz (posmak) – co zostaje na języku po przełknięciu? Czy smak szybko znika, czy może utrzymuje się długo? Czy się zmienia?

Co ciekawe, jeśli dasz tę samą kawę do spróbowania pięciu osobom, prawdopodobnie każda opisze ją nieco inaczej. To pokazuje, że w ocenie kawy nie ma jednej słusznej odpowiedzi. Liczy się tu osobiste doświadczenie i wrażenia.

Degustacja kawy a koło smakowe

Nic nie stoi na przeszkodzie, abyś do opisania walorów kawy używał własnych określeń. Jeśli jednak chcesz podejść do tego bardziej świadomie i zobaczyć, jak robią to profesjonaliści, warto nauczyć się korzystać z tzw. koła smakowego kawy.

Wiele branż, w tym herbaciana czy alkoholowa ma swoje własne warianty. W przypadku kawy degustatorzy także mają kilka opcji kół do wyboru. Jednym z nich jest to zaproponowane przez Speciality Coffee Association of America. Wyróżnia ono 9 podstawowych kategorii smakowych:

• ostra,
• orzechowa/kakaowa,
• słodka,
• kwiatowa,
• owocowa,
• kwaśna,
• warzywna/roślinna,
• palona,
• inne.

Dalej koło rozgałęzia się na bardziej szczegółowe kategorie i określenia. Dla przykładu smak kwiatowy dzieli się na kategorię czarna herbata i kwiatowy wyróżniający smak róży, jaśminu czy rumianku.

Pamiętaj, że koło smakowe to nie jest sztywna reguła, ale narzędzie, które pomaga uporządkować wrażenia i rozwijać smakową uważność. Dzięki niemu możesz lepiej zrozumieć, co czujesz, ale też uporządkować swoją wiedzę na temat jakości kawy.

Po czym poznać dobrej jakości kawę?

Dobrej jakości kawa daje się poznać już na pierwszy rzut oka. Ziarna są równe, pełne, bez ubytków i połamanych fragmentów. Po ich zmieleniu unosi się intensywny, wielowarstwowy aromat. Na opakowaniu szukaj informacji o kraju pochodzenia, odmianie botanicznej oraz profilu smakowym. To informacja dla nas, że producent dba o transparentność i jakość produktu. Jeśli dodatkowo znajdziesz certyfikaty jakości, możesz mieć pewność, że trzymasz w rękach naprawdę dobry produkt.

Smak takiej kawy może być bardzo zróżnicowany, jednak niezależnie od profilu, są pewne sygnały, które mogą świadczyć o kiepskiej jakości lub nieprawidłowym wypaleniu. Jeśli kawa ma przytłaczający, duszny, gorzki posmak, zbyt ostrą, gryzącą kwasowość albo wyraźnie przypomina spaleniznę to znak, że coś poszło nie tak.

Degustacja kawy – to coś więcej niż opisywanie smaku

Degustacja kawy ma też inną ważną zaletę – pozwala się nam zatrzymać w tym pędzącym świecie i cieszyć się chwilą z ulubioną kawą. Potraktuj więc ją jako lekcję uważności. W końcu, żeby naprawdę coś poczuć i zrozumieć, trzeba się na tym skupić – wczuć się w zapach, zwrócić uwagę na temperaturę, teksturę, smak i to, co zostaje na języku po ostatnim łyku. Dzięki temu nauczysz się być tu i teraz bez udziału rozpraszaczy, bez odpływania myślami do codziennych trosk i obowiązków. Bo umiejętność wczucia się w moment to jedna z najcenniejszych rzeczy, jaką możemy sobie podarować. Nawet (albo zwłaszcza) przy porannej kawie.