Kawa czarna czy zielona? Różnice i korzyści zdrowotne

Gdy myślisz o kawie, w wyobraźni pojawiają się aromatyczne americano, intensywne espresso lub delikatne latte. Choć większość z nas codziennie sięga po napój z palonych, czarnych ziaren kawy, warto pamiętać, że na rynku dostępne są także mniej znane, ale równie cenne zielone ziarna. Jak powstają zielona i czarna kawa i czym się od siebie różnią? Sprawdźmy!

Z czego pozyskuje się ziarna zielonej i czarnej kawy?

Ziarna kawy, które wykorzystujemy do przygotowania naszego ulubionego napoju, wydobywa się z owoców krzewu kawowca. Największe plantacje kawowców znajdują się w Brazylii, Kolumbii, Indiach czy Afryce. Dojrzałe owoce kawowca, o charakterystycznym ciemnoczerwonym kolorze, skrywają w swoim wnętrzu dwa ziarna. Po zbiorach ziarna te wydobywa się z owoców, a następnie suszy, selekcjonuje i przygotowuje do dalszej obróbki. W tym miejscu kończy się proces pozyskiwania zielonej kawy, która po zbiorach i odpowiednim przygotowaniu staje się gotowa do spożycia.

Ziarna kawy, które nie zostały wykorzystane jako surowiec do przygotowania zielonej kawy, poddawane są procesowi palenia, co prowadzi do uzyskania ciemnobrązowej barwy ziarna. Ten sposób obróbki kawy cieszy się znacznie większą popularnością. Poprzez proces palenia kawa zyskuje charakterystyczny, intensywny aromat oraz gorzki smak

Jak kawa zielona i czarna wpływa na zdrowie?

Oba rodzaje kawy cechują się licznymi prozdrowotnymi właściwościami. Dzięki wysokiej zawartości składników aktywnych są one uznawane za pomocne w regulowaniu poziomu cukru i lipidów we krwi, poprawiają funkcjonowanie układu nerwowego i sercowo-naczyniowego oraz działają pobudzająco [1], [2].

W kawie zielonej jest więcej kwasu chlorogenowego – związku z grupy polifenoli będącego silnym antyoksydantem. Przypisuje się mu właściwości przeciwnowotworowe, wspierające pracę wątroby, obniżające ciśnienie tętnicze krwi, a także wspomagające leczenie zespołu metabolicznego [3].

Kawa czarna ze względu na proces palenia wyróżnia się wyższą zawartością akrylamidu. Związek ten powstaje w wyniku reakcji chemicznej, znanej jako reakcja Maillarda, która zachodzi w temperaturze powyżej 120°C pomiędzy cukrami redukującymi a aminokwasami. Spożywanie akrylamidu w nadmiernych ilościach jest postrzegane jako potencjalnie szkodliwe dla zdrowia, szczególnie jeśli dieta bazuje na potrawach o wysokim stopniu przetworzenia, smażonych lub grillowanych. Jednakże jeśli jesteś miłośnikiem kawy, a jednocześnie przestrzegasz zdrowej i zbilansowanej diety nie powinieneś martwić się o akrylamid. Antyoksydanty obecne zarówno w kawie, jak i innych produktach takich jak warzywa czy owoce, neutralizują jego potencjalnie szkodliwe działanie [4].

Czy kawa czarna i zielona różnią się smakiem?

Proces palenia kawy wydobywa z ziaren naturalną goryczkę i nadaje im ciemny kolor, co dla wielu osób stanowi największy atut tego napoju. W porównaniu do kawy palonej kawa zielona ma łagodniejszy i lekko ziemisty smak. Niektórzy porównują go nawet do naparu ziołowego lub roślin strączkowych. Ten specyficzny smak nie każdemu odpowiada, dlatego dobrym rozwiązaniem jest zmieszanie mielonej kawy zielonej z kawą czarną. Pozwala to zachować cenne prozdrowotne właściwości kawy zielonej, jednocześnie utrzymując pożądane walory smakowe.

Kofeina w kawie czarnej i zielonej

Zarówno kawa zielona, jak i czarna, zawierają zbliżoną ilość kofeiny. Wobec tego, jeśli szukasz pobudzenia, kawa zielona może być równie skuteczna. Pamiętaj, że gdy spożywasz kofeinę z innego źródła, jak kakao, herbata, kawa czarna czy napoje energetyczne, pijąc dodatkowo kawę zieloną, dostarczasz kolejnej porcji kofeiny Twojemu organizmowi. Jej nadmiar może prowadzić do niepożądanych efektów zdrowotnych, takich jak rozdrażnienie, bóle głowy czy kołatanie serca.

Jeśli źle reagujesz na kofeinę, kawa zielona oraz czarna może nie być dla Ciebie najlepszym wyborem. W tym przypadku alternatywą są bezkofeinowe warianty obu kaw.

Jak parzyć kawę czarną i zieloną?

Sposobów na przygotowanie naparu z czarnych ziaren kawy jest wiele. Pierwszym krokiem jest odpowiednie zmielenie ziarna, które następnie można bezpośrednio zalać gorącą wodą lub wykorzystać do parzenia w ekspresie, kawiarce, aeropressie, dripie czy chemexie.

Aby otrzymać napar z zielonej kawy, zalej 2-3 łyżeczki zmielonych ziaren gorącą wodą, w temperaturze ok. 85-95°C. Ważne jest, abyś zieloną kawę parzył pod przykryciem przez ok. 3-5 minut. Co ciekawe, niektórzy miłośnicy kawy zalewają wodą całe ziarna. Jeśli wybierzesz ten sposób na uzyskanie naparu, zaparzaj go nieco dłużej – ok. 5-10 minut. Gotowy napar przelej następnie przez sitko.

Zieloną kawę możesz także przygotować a zaparzaczu tłokowym czy aeropresie. W tym przypadku warto zrezygnować z ekspresu ciśnieniowego, ponieważ przygotowując napar tą metodą, kawa traci wiele prozdrowotnych właściwości.

Kawa czarna czy zielona – którą wybrać?

Wybór pomiędzy kawą czarną a zieloną w głównej mierze zależy od indywidualnych preferencji. Wśród miłośników intensywnego aromatu i lekkiej goryczki zdecydowanie wygra kawa czarna. Jeśli chodzi natomiast o walory prozdrowotne, to obie kawy mają porównywalne właściwości. Jednakże warto podkreślić, że w kawie zielonej jest więcej prozdrowotnego kwasu chlorogenowego o działaniu antyoksydacyjnym. Związek ten pod wpływem wypalania ulega degradacji, wobec tego w kawie czarnej jest go mniej. Oprócz tego w obu napojach znajdują się spore ilości kofeiny, dlatego pod względem pobudzenia oba będą dobrym wyborem.

Bibliografia:
1. Bojarowicz H., Przygoda M.: Kofeina. Cz. I. Powszechność stosowania kofeiny oraz jej działanie na organizm, Probl Hig Epidemiol 2012, 93(1): 8-13.
2. Meng S. i in., Roles of chlorogenic Acid on regulating glucose and lipids metabolism: a review, Evid Based Complement Alternat Med. 2013:2013:801457.
3. Nguyen V i in., Chlorogenic Acid: A Systematic Review on the Biological Functions, Mechanistic Actions, and Therapeutic Potentials, Nutrients 2024, 16, 924.
4. Rifai L., Saleh F. A., A Review on Acrylamide in Food: Occurrence, Toxicity, and Mitigation Strategies, International Journal of Toxicology 2020, Vol. 39(2) 93-102.